Het fiscale niets
Nochtans dringt een hervorming zich wel op. De
werking van het belastingstelsel beïnvloedt hoe de samenleving en de economie
zich gedragen op de korte of langere termijn. Of we werken. Hoe hard we werken.
Wat we verbruiken. Waarin we investeren - in menselijk en machinekapitaal.
Onderzoek en ontwikkeling. Het ondernemerschap en de beroepskeuzes. Belastingkeuzes zijn dus heel belangrijk. Sommige
lasten richten meer schade aan dan andere - ongeacht wat met hun opbrengst
gebeurt. Zo wordt arbeid nog altijd veel te zwaar belast in dit land, alsof het
een toxisch goedje is.
Onmogelijk
De conclusie van Alexander
Decroo op twee dagen voor de Belgische nationale feestdag was dat een akkoord
over fiscale hervorming onmogelijk bleek. Niemand kan hierdoor toch verrast
zijn? Zoiets delicaats lukt niet op het einde van de legislatuur met partijen
al in verkiezingsmodus. Je moet wel erg onervaren zijn om te denken dat dit nog
had kunnen lukken. De kans op slagen was altijd al beperkt maar als de regering
tot een akkoord was gekomen in het eerste jaar van de legislatuur dan had men ook
een begin kunnen maken aan de implementatie. Uit internationale gegevens blijkt
dat een regering een dergelijk beleid tractie kan geven vanaf haar derde en
vierde jaar. De terughoudendheid is bij zowat iedereen huizenhoog voor een
belastingshervorming. Als men tenminste toegekomen was aan effectieve stappen dan
had men ondertussen kunnen verwijzen naar de eerste bevindingen van de impact
in de reële wereld.
Nood
De nood aan een
belastinghervorming blijft dus nochtans groot in dit land. Om meer welvaart en
welzijn te kunnen creëren. Ons fiscaal systeem met zijn vele uitzonderingen en
verschillen in behandeling is te complex. In België ontaardt de discussie over
een fiscale hervorming te snel in een tapijtenmarkt. Uiteraard zullen politici
kijken ook in het oog houden wie wint of verliest maar daar kan een hervorming
niet toe gereduceerd worden. Van dat overkoepelend doel en visie bleef er
ondertussen niet veel meer over in het gehakketak tussen de coalitiepartners. De
discussie vertoont vooral ook veel economische ongeletterdheid. Als de
politiek niet inziet dat een btw-aanpassing in de horeca evengoed in de marge
van leverancier, de uitbater of misschien toch deels bij de consument kan
terechtkomen, dan zijn teleurstellingen onvermijdelijk. De discussie omtrent
een verschuiving van belasting op arbeid verloopt nog steeds zonder analyse van
de werkelijke incidentie of neerslag van
een belasting.
Schade
De kansen op een
doordachte fiscale hervorming in de toekomst zijn ondertussen ernstig
beschadigd. Het cynisme over het alsnog realiseren van een toekomstige hervorming
van het belastingsysteem is fors toegenomen. De lessen uit de mislukking van
deze regering inzake fiscaliteit is echter niet dat er geen hervorming nodig is.
Wel dat de aanpak ongelooflijk naïef was om reeds aan het begin van de
legislatuur de verhoging van de minimumpensioenen te beslissen. Dat was de vette
vis voor de PS van de Vivaldiperiode. Eenmaal die verhoging gerealiseerd waren
ze voor andere hervormingen geen vragende partij meer. Je belangrijkste hefboom
om meerdere dossiers te realiseren al vanaf begin weggeven is een
onvergeeflijke blunder.
Wat nu voor alle
partijen duidelijk zou moeten zijn, is dat om een echte belastingshervorming te
realiseren, ook de overheidsuitgaven mee in het bad moeten getrokken worden. Alleen
zo kan er een belastingshervorming gerealiseerd worden in het land met de
hoogste belastingsdruk die voldoende draagvlak vindt. Belastingen vergen altijd
diepe politieke keuzen. Het is dan ook best dat er eerst verkiezingen komen.
Dan zal duidelijk worden vanuit welke politieke realiteit vertrokken kan worden
om voor de fiscaliteit nieuwe evenwichten tot stand te brengen.
