Het vermijden van coronadoden is belangrijk. Economie en samenleving zijn dat ook.
Het Centraal Planbureau (CPB) publiceerde deze week vier scenario’s over wat er met de economie kan gebeuren als gevolg van corona. Hoe langer het duurt, hoe ingrijpender de zorgmaatregelen, des te groter de schade. Logisch. Het zijn keurige sommen.
Eigenlijk hebben we nu vooral behoefte aan een ander soort scenario’s. De sommen van het CPB onderzoeken de (onzekere) gevolgen van gebeurtenissen in de buitenwereld. Maar wat we vooral nodig hebben zijn keuzescenario’s. Uit welke beleidsopties kunnen we kiezen? En wat zouden hiervan dan de gevolgen zijn? Laten we eens hardop nadenken.
De interessante keuzescenario’s hebben betrekking op het zorgbeleid. Dat maakt het tegelijkertijd ingewikkeld. Om dit goed te doen moeten mensen van het RIVM en mensen van het CPB (én het Sociaal en Cultureel Planbureau) innig samenwerken.
Welk zorgbeleid brengt de minste economische en maatschappelijke schade toe? Welke afruilen zijn er tussen schade aan de gezondheid, en schade aan economie en maatschappij? Dit is het type vragen dat de keuzescenario’s moeten beantwoorden.
Een voorbeeld. Het kabinetsbesluit om scholen en kinderopvang te sluiten (overigens tegen het advies van het RIVM in), heeft relatief grote impact op de maatschappij en economie. Mensen met kinderen komen in een tijdsklem. Thuiswerken in combinatie met thuisonderwijs? Dat gaan wel even goed, maar niet zo lang, in elk geval niet zonder weer andere schade aan te richten. Thuiswerkende werknemers met kinderen worden dus logischerwijs minder productief. En omdat het er zoveel zijn (een kleine 2 miljoen huishoudens heeft inwonende kinderen jonger dan 18 jaar), gaat dat al snel om grote economische schade.
Dit is dus een voorbeeld van een gezondheidsmaatregel (scholen sluiten om besmettingen te voorkomen) die niet zo effectief is (vandaar dat het RIVM ertegen was) met grote maatschappelijke en economische schade tot gevolg. Het kabinet kan dan dus een keuze maken tussen gezondheidsschade en andere schade. Preciezer: het open houden van de scholen had tot (iets) meer besmettingen geleid, maar had grote maatschappelijke en economische schade voorkomen. Toekomstgerichter: het heropenen van kinderopvang en scholen veroorzaakt (iets) meer besmettingen, maar beperkt de schade aan de economie, en doet minder afbreuk aan het welbevinden van ouders.
Dit soort afwegingen is niet voor gevoelige zielen. Tot nu toe is de indamming van besmettingen verabsoluteerd. We lezen dagelijks de nieuwe stand van ziekenhuisopnames (2151 in totaal stond in de krant van gisteren) en doden (434 in totaal). Daar ligt de nadruk op. Dat er in Nederland jaarlijks 150 duizend mensen sterven, zo’n 3 duizend per week, kan hierbij nuttig perspectief bieden, maar ik merk dat dit niet door iedereen wordt gewaardeerd. Idem voor de kanttekening dat gewone griepgolven jaarlijks duizenden doden veroorzaken. Keuzescenario’s maken is iets voor mensen met zicht op de feiten en een koel hoofd.
Het punt van die keuzescenario’s is dus dat de verabsolutering van het zorgbeleid wordt verlaten, in elk geval in het nadenken hierover. Het vermijden van doden is belangrijk. Andere zaken zijn óók belangrijk. Economie is belangrijk. Dat we huishoudens met jonge kinderen niet over de kling jagen is belangrijk. Dat we scholieren hun eindexamen niet afpakken is óók belangrijk – wat moeten zij in vredesnaam de komende vijf maanden gaan doen?
Het CPB rekende deze week aan het effect op de economie. Het SCP zou dat kunnen doen voor het effect op de samenleving. En laten ze dan samen met het RIVM keuzescenario’s gaan maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten