Hebt u zich al afgevraagd hoeveel economische geletterdheid een 18 jarige heeft in dit land? Hoeveel leerlingen kunnen op die leeftijd een zinvol antwoord geven op een aantal cruciale vragen? Zoals de vraag hoe het komt dat zij al zoveel diensten konden genieten zoals kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg? Van waar komen al die middelen die dat mogelijk maken? Wat is daar voor nodig? Denken ze dat dit enkel komt door de overheid? Of bedenken ze zich al eens dat dit ook alleen maar kan als er voldoende waarde wordt gegenereerd in de economie?
En hoeveel economische geletterdheid kent het gros van onze burgers en nog een pertinentere vraag: hoeveel economische geletterdheid kent het gros van onze politici? In al mijn werk de voorbije 25 jaar heb ik steeds mijn steentje willen bijdragen aan die geletterdheid omdat dit, geloof ik, van cruciaal belang is voor onze gemeenschap. Toen ik vele jaren geleden mijn eerste stappen zette als columnist, schreef ik al wel eens een economische parabel. Laat me dit hier eens een keer opnieuw oppikken.
Parabel
Er was eens een sympathieke dorpspoliticus Jos die zijn familie graag verwende met kerstmis. Elk jaar stuurde hij de meest dure cadeautjes of enveloppes met geld die de familieleden met verstomming sloegen. Aan de kerstdis werd er steeds druk gepalaverd of dat niet wat overdreven was. En of met dat geld niet anders kon gebruikt worden dan voor de jaarlijkse luxe-items. Tante José en nonkel Eddy stelden dat als Jos nu eens alleen cash zou geven, dit beter benut zou worden. Ze zouden er bijvoorbeeld een meubelstuk bij de lokale schrijnwerker mee kunnen kopen. Dat zou wel de prijs van de meubels en de lonen van de schrijnwerkers kunnen doen stijgen. Dat is dan goed voor iedereen in die fabriek. Diezelfde prijs- en loonstijgingen kunnen echter nadelig zijn voor iedereen die nog een meubelstuk moet kopen. Het zou zomaar kunnen dat het ene net het andere compenseert. De ene groep wint, de andere verliest.
Een ander familielid suggereert dat iedereen de som best op de spaarrekening kan zetten , zodat andere mensen het kunnen lenen. Op die manier verlaag je (een beetje) de rente volgens neef Regis, wat goed nieuws is voor iedereen die een huis of een auto wil kopen. Waar Regis niet aan denkt is dat die lagere rente slecht nieuws kan zijn voor iedereen die spaart voor zijn pensioen. Opnieuw lijkt wat de ene wint, de andere te verliezen. Tot nu lijkt de conclusie voor de familie dat ze best met hun geld doen wat ze zelf willen en bredere effecten perfect kunnen negeren.
Nonkel Marc komt met het idee dat als we echt anderen willen helpen, we het geld van Jos niet moeten uitgeven of sparen maar weggeven. Aan wie? Als we het geven aan een kind dat ermee een boekentas kan kopen, dan verhogen we (heel licht) de prijs van boekentassen, wat nadelig kan zijn voor andere kinderen die dat nodig hebben. Het blijft wel overeind dat we zeker een kind aan een boekentas hebben geholpen.
Zouden we de cadeautjes van Jos ook kunnen weigeren? Zou hij dan geld in de plaats geven? Zou hij leukere dingen cadeau doen? Of zou hij het zelf opdoen? Nicht Katja oppert dat we ook geld kunnen aanvaarden en verbranden. Dan vermindert de geldhoeveelheid en dit zou goed zijn om de inflatie te milderen denkt ze. Dit is goed voor anderen die met hun geld meer kunnen kopen.
Tot nu toe had niemand de vraag gesteld hoe Jos eigenlijk zelf aan het geld was gekomen. Toen ze dat uitzochten, bleek Jos gewoon de creditcards van elk familielid te gebruiken. Dit begint te lijken op de Belgische staat, die veel geld uitgeeft door schuld op te bouwen. Toen de familie eenmaal door had waar het geld echt vandaan kwam, zagen ze de discussie helemaal anders. Als ze geld hadden willen lenen om een meubel te kopen of een boekentas cadeau te doen, hadden ze niet op Jos moeten wachten. Ze hadden het zelf kunnen lenen. Het is niet dat zijn gebruik van hun credit card hen rijker had gemaakt. Ze moesten het geld tenslotte terugbetalen. Nonkel Peter besluit dat wanneer Jos 1000 euro leent met zijn creditcard en hem 1000 euro overhandigt, hij in de toekomst het geld zal sparen op een rentedragende rekening, zodat er niemand zijn broek scheurt als de lening vervalt. Misschien toch maar ervoor zorgen dat Jos niet zomaar aan onze creditcard geraakt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten