Economen bevelen hervormingen aan die welvaartsverbeteringen inhouden, we spreken over "first best policy'. Dan zijn er talrijke marktfalingen mogelijk waarbij monopolievorming maar ook talrijke externaliteiten ervoor zorgen dat soms afgeweken moet worden van de standaard aanbevelingen.
Uiteraard is er het politiek proces dat zijn eigen beperkingen oplegt. Daarom moeten economen als ze relevant willen zijn niet alleen spreken over wat "first & second best" is, maar ook rekening houden met dat politiek proces. De redenen voor "politieke faling" kunnen veelvuldig zijn. Er is de uitspraak van een vooraanstaand Belgisch politicus dat hij wel weet wat wat er nodig is maar dan niet meer weet hoe hij ooit herverkozen kon worden. Er is ook gebrekkige kennis, de invloed van specifieke belangengroepen en het eigen belang van de politicus.
Doorheen de geschiedenis zijn er talloze voorbeelden waarbij beleidsombuigingen die voor meer welvaart konden zorgen, geblokkeerd werden door groeperingen die vreesden hierdoor aan belang in te boeten. Acemoglu en Robinson zijn erg bekend geworden door hun vulgariserend boek Why Nations Fail:The Origins of Power, Prosperity, and Poverty [2012]. Het is echter hun werk "Economic backwardness in political perspective [2006] dat analytisch het sterkst inzoomt op het risico van elites die uit vrees om invloed te verliezen hervormingen blokkeren die ten bate komen aan de hele maatschappij. Een historisch prominent voorbeeld is de Japanse elite die tot de Meiji dynastie rond 1868 Japan afschermde voor internationale handel waardoor de bevolking economisch onderontwikkeld bleef. Omdat economische ontwikkeling mensen lostrekt uit hun traditionele rurale achtergrond kan ze ook de gevestigde machten bedreigen.
Onderstaande figuur uit Rodrik (When Ideas Trump Interests: Preferences, Worldviews, and Policy Innovations, Journal of Economic Perspectives, 2014) verdeelt de maatschappij in twee groepen: de gevestigde macht (elite) en gewone burgers.
In het beste geval gaan de belangen van de elite en de bevolking hand in hand ('golden eggs effect') : hier is er geen belangentegenstelling. Niet zelden zit een maatschappij echter gevangen met een elite die haar eigen belang najaagt ten koste van deze van de bevolking. Dit vertaalt zich in een status quo waardoor het economisch potentieel volledig onderbenut wordt (punt S bevindt zich op de zogenaamde 'politieke haalbare grens PSC welke onder de klassieke "economische mogelijkheidgrens" EE ligt).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten