vrijdag 21 maart 2014

De grijze zone in de praktijk van de machtsuitoefening in België

Op 19 maart 2014 verscheen in Knack een interview met André Van Halewyck van de gelijknamige uitgeverij naar aanleiding van het boek "Dwarsligger" over de wereld achter de schermen bij de NMBS. Hoe het treinvervoer ingericht wordt, analyseerde ik eerder hier: Artikel

De democratie kan immers alleen behoorlijk functioneren als er controlemechanismen zijn die machtsontsporing kunnen verhinderen. Eén van de controlemechanismen is uiteraard het feit dat ministers verantwoording moeten afleggen aan het parlement. Dat moet dan wel zijn controlefunctie ernstig nemen. Het fenomeen van partijdiscpline zorgt er voor dat politologen spreken van particratie. Regelmatig duiken voorbeelden op waarbij ministers wegkomen met zaken waarmee ze niet horen weg te komen. Het andere controlemechanisme is dus de pers die de functie van waakhond van de demcratie vervult. Van Halewijck verwijst hiervoor naar het boek "De keizer van Oostende". Hem werd gezegd: 'Geen enkele Wetstraatjournalist had dit boek kunnen schrijven.' Zijn antwoord: "Dan is er toch iets mis? Ofwel met onze politieke berichtgeving, ofwel met de machtsuitoefening in ons land." Uitgever André Van Halewyck vindt blijkbaar dat de pers ergens tekortschiet als waakhond van de democratie. Dit is een ernstige stelling. Ongetwijfeld is ze te generaliserend. Er bestaat niet zoiets als "de" pers. Genoeg artikels zijn verschenen zodat de kiezer die het wilde zich kon informeren. Alleen dringt het niet door tenzij het met grote kop op de eerste pagina staat en overgenomen wordt door de audiovisuele media.


Ik weet uit eerste hand dat heel wat machtshebbers zelf geen graten zien in machtsuitoefening waar de buitenwereld grote vragen bij stelt. Ik verwijs naar mijn interview over Electrawinds bij Terzake van 2 december 2013: Terzake 2/12/2013

 Ze beroepen hierbij zich impliciet of expliciet op het gedachtegoed van Machiavelli. Eerder schreef ik al dat er heel wat in te brengen valt tegen de idee dat Machiavelli ethiek niet essentieel achtte in de politiek. Daarover bestaan er wel heel wat verschillende interpretaties. Wat Machiavelli zelf vond, zullen we nooit helemaal te weten komen en dat is ook niet zo relevant. Wel herhaal ik opnieuw dat het gebruik van Machiavelli als schaamlapje door nogal wat politici meer over hen zegt dan over Macchiavelli.

Van Halewijck voegt daar voor mij een heel interessante bedenking aan toe over de zogenaamde grijze zone in de politiek: VAN HALEWYCK: De keizer van Oostende toont duidelijk aan dat er in de politieke besluitvorming een grijze zone is. Ik veroordeel dat niet, ik denk zelfs dat we niet zonder kunnen. Kijk, ook bij Van Halewyck proberen we transparant te werken. Maar natuurlijk weet niet elk personeelslid alles. Als ik met Jean-Luc Dehaene contacten heb over zijn memoires zijn er soms aspecten die persoonlijk blijven. Met Vande Lanotte is dat ongetwijfeld ook zo: het is eigen aan beslissingen nemen en akkoorden sluiten. Maar hebben journalisten niet het recht om de grijze zone in de besluitvorming in kaart te brengen? En daar een aantal ethische vragen bij te stellen? Blijkbaar was dat al te veel.

Om te weten waarover hij het heeft, lees ook even dit citaat wat de advocaten van Electrawinds hem zegden voor de verschijning van het boek: ‘Als u dit boek op de markt brengt, riskeert u een schadeclaim om u tegen te zeggen. Electrawinds wil 100 miljoen euro ophalen met een beursgang. Als die mislukt, verhalen we dat op Van Halewyck.’

Geen opmerkingen:

Een reactie posten