PC in jaren 30

DE GEVOLGEN VAN POLITIEK CORRECT DENKEN IN DE JAREN 30 In het verleden heb ik wel eens gezegd dat politiek correct denken met zich meebrengt dat men publiekelijk niet durft zeggen wat men privaat zegt. Recente lectuur over het interbellum suggereert me dat in een verdere fase kan ontaarden in “niet durven denken” om finaal uit te monden in “niet denken”. De ongeëvenaarde horror van de eerste wereldoorlog deed de elite van toenmalige opiniemakers overstag gaan naar een blind pacifisme. Heel opmerkelijk is te lezen hoe mensen die wezen op het gevaar van eenzijdige ontwapening weggezet werden als oorlogsstokers. Hierbij werden nauwelijks argumenten gebruikt maar het ging vooral om zichzelf te portretteren als grote mensenvrienden. Zowel in de Franse als Britse politiek werd bepleit dat door zelf te ontwapenen men Hitler en Mussolini zou dwingen dat voorbeeld te volgen. Franse schoolboeken werden in het interbellum zelfs herschreven waarbij het heldendom van de eigen gesneuvelden werd weggegomd en te vervangen door een narratief van slachtoffers aan beide zijden alsof er een moreel equivalent bestond tussen zij die Frankrijk binnenvielen en zij die het verdedigden. Toen de nazi’s Polen binnenvielen maakte de Duitse bevelhebbers de analyse dat mocht Frankrijk toen aanvallen, Duitsland het geen dag had standgehouden gezien de concentratie van middelen aan het Oostfront. Historici schrijven over hoe Hitler zowel de publieke opinie als de stemming onder de elite in Frankrijk terecht had ingeschat. Terwijl Duitse generaals bevreesd waren voor de sterkte van het Franse leger op analyse van aantallen en bewapening maakte Hitler feitelijk de gok op de morele onmacht om weerstand te bieden. De vermaarde filosoof Bertrand Russel definieerde patriotisme als de bereidheid om te doden en gedood te worden om triviale redenen. Het hoofd van de Franse socialisten, Léon Blum, argumenteerde dat de natie die zou ontwapenen geen risico liep omdat het moreel prestige dat men daaruit zou ontlenen het land onkwetsbaar maken voor agressie. De Britse Labour leider Attlee verklaarde in 1936 dat hun veiligheidsbeleid er eerder in bestond om te ontwapenen dan te bewapenen. Het is ook in die dagen dat je opiniestukken kon lezen in de kranten dat het worst case scenario van Duitser te moeten worden, toch niet zo erg was. Internationale ontwapeningsconferenties werden erg populair in de toenmalige Westerse democratieën. Vandaag kunnen we in kaart brengen dat de leiders van Westerse democratieën door hun intelligentiediensten al vroeg op de hoogte waren van de Duitse bewapening. In plaats van zelf te bewapenen stopten ze echter vooral veel energie om hun eigen bevolking hierover in het ongewisse te laten. Churchill zou later zijn ontzetting beschrijven over Britse eerste minister Stanley Baldwin die in 1933 toegaf dat hij niet durfde oproepen tot bewapening omdat in het toenmalige intellectuele klimaat dat hem zeker de verkiezingen had gekost. “That a Prime Minister should avow that he had not done his duty in regard to national safety because he was afraid of losing the election was an incident without parallel in our parliamentary history[1].” Hopelijk moet onze generatie niet zo’n fundamentele keuzen maken als toen. Er zijn veel redenen om politici te wantrouwen die weinig blijk geven van echt inzicht in de geschiedenis. Het verontrust ook dat weinig intellectuelen ooit hun eigen verantwoordelijkheid opgebiecht hebben om al dan niet door verbale welsprekendheid aan die fatale geschiedenis bijgedragen te hebben. Intellectuelen kunnen zich maar beter bewust zijn dat ze mee het klimaat bepalen waarin politici wel of juist niet handelen. En de kost van niet handelen kan soms vele malen groter zijn.