Worden we wakker?

Worden we wakker?

De kiezer heeft gesproken. En wie de democratie ernstig neemt, zou nu eindelijk wakker moeten geworden zijn. De voorbije maanden was er veel te doen over klimaatjongeren die op straat betoogden. 
Sommige partijen probeerden daarop meer in te spelen dan anderen maar nogal eens te vol van zichzelf en niet enkel gebaseerd op wetenschap en feiten zoals nogal eens gesteld. Terwijl zoveel afhangt van realiteitszin. Burgeractivisten kunnen in ons land inderdaad hun recht gebruiken om hun zorgen kenbaar te maken. Er zijn er die betogen omdat ze vrezen voor het einde van de wereld. Anderzijds zijn er die effectief moeite hebben om het einde van de maand te halen. In een democratische rechtstaat is het aan verkozen politici om alle vaak tegenstrijdige belangen te verzoenen. Alleen vinden veel politici het paradoxaal moeilijker te zien wat de kiezer zondag in het kieshokje wilde uitdrukken. 

Een ding staat echter als een paal boven water: er is een groot ongenoegen in ons land. Nu kunnen politieke gezagsdragers niet voor alles verantwoordelijk gehouden worden. De kern van waar ze dat wel voor kunnen, is de deugdelijkheid van het bestuur. En dat is alles behalve een triviaal thema. Als er iets zowel welvaart als welzijn van een bevolking significant beïnvloedt is het dat wel.

Het is belangrijk te erkennen dat ons land op heel wat maatstaven een heel middelmatige positie inneemt. We presteren onder ons niveau. We hebben een te lage tewerkstellingsgraad, een te hoge staatsschuld, een te dure overheid… De noordelijke landen doen het op veel vlakken heel wat beter. Het is belangrijk dat we meer ambitie ontwikkelen en dat zullen we dus niet doen door ons bijvoorbeeld enkel te vergelijken met een land als Frankrijk. Op de meer dan dertig indices die Itinera opvolgt, scoort België op zowat alles beter dan Frankrijk maar op bijna geen enkele beter dan een land als Zwitserland. We denken vaak dat we bij de besten horen, maar dat spoort niet met het totaalbeeld van de laatste decennia. Neem nu de competitiviteitsindex van het World Economic Forum, gebaseerd op zestig economische, ecologische en sociale criteria. Ons land is ondertussen weggezakt tot de eenentwintigste plaats. Nederland en Duitsland staan respectievelijk op plaats vier en zes. 

Ons voorstel is dat platgetreden paden verlaten worden en dat in plaats van een gebruikelijk regeerakkoord de ambitie hoger gelegd wordt. Waarom zou ons land geen doelstellingen voor meerdere legislaturen kunnen formuleren? Bijvoorbeeld: België moet de ambitie hebben om te presteren zoals Nederland en Duitsland, van de eenentwintigste naar de vijfde plaats in het Concurrentievermogen. Die index combineert overigens economische en financiële met sociale en ecologische indicatoren, en hun onderling evenwicht kortom: goed bestuur. De sleutel daarbij kan erin bestaat dat aan kennisinstellingen gevraagd wordt om concrete opties uit te werken hoe dergelijke ambitie te realiseren. Vandaag leeft er in het publiek debat vooral veel morele verontwaardiging, pure emotie… Mensen zijn in staat te begrijpen dat zaken complex zijn: als hen tenminste wordt uitgelegd waarom soms ook moeilijke beslissingen zich opdringen.

Deze week startte de zoektocht “waarom heeft men niet op ons gestemd?”. De onvrede van de bevolking heeft te maken met veel factoren. Een eerlijke aanpak van de uitdagingen inzake migratie en integratie hoort daarbij. Allerlei ondoordachte initiatieven die meer belastingen en administratieve last opleveren zeker ook. Nochtans zou niemand echt verrast mogen zijn. In talloze enquêtes blijkt al jaren dat het vertrouwen in de instellingen in ons land fors zwak noteert. 

Wat nodig is voor goed bestuur enerzijds en om de onvrede tegen te gaan anderzijds overlapt op korte termijn niet volledig. Op lange termijn is er geen alternatief voor beter bestuur en daadkracht beleid dat ook aantoont dat het algemeen belang hoger noteert dan partijbelangen. Mensen hebben een echt perspectief nodig eerder dan politici die enkel op de winkel passen, terwijl ze nogal eens het gevoel hebben dat het huis in brand staat.